НАСА жакында Антарктидадагы алыстан зонддоонун сүрөттөрүн жарыялады. IceBridge деп аталган операция кызыктуу ачылышка алып келди. Сүрөттөр 2,3 км узундуктагы муз катмарынын астында байыркы адамдардын конушунун болушу мүмкүн экенин көрсөттү.

НАСА 2017-жылдан бери полярдык муздагы өзгөрүүлөргө байкоо жүргүзүү үчүн ICESat-2 спутнигинин бир бөлүгү болгон ATLAS (Advanced Topographic Laser Altimeter System) лидарын сыноо учурунда таң калыштуу ачылыш жасады.

«Оптикалык булага тийген жеке фотондорго келгенде четтөө же ката ыктымалдыгы өтө аз. Ошондуктан биз лидардын сүрөттөрүндөгү бул аномалияларды байкаганыбызда абдан таң калдык», - деп түшүндүрөт Мэриленд штатындагы Гринбелт шаарындагы Годдард космостук учуу борборунун IceBridge долбооруна катышкан илимпоздордун бири Натан Борровиц.

«Азырынча биз бул жыйынтыктар эмнени билдирери жөнүндө гана талаша алабыз. ICESat-2нин 2017-жылы ишке киргизилиши андан аркы ири ачылыштарга жана Антарктиданын геоморфологиясын жакшыраак түшүнүүгө алып келиши мүмкүн», - деп кошумчалайт Борровиц.

Муздун астына 2,3 км аралыкта адам конушу көмүлгөн

Калькутта университетинин Археология институтунун башкы археологу Ашока Трипати сүрөттөр муз катмарынын астында байыркы адамдардын конушун ачык көрсөтүп турат деп эсептейт.

«Бул адам жараткан пирамида сымал структураларга окшош экени анык. Үлгү, албетте, жаратылышта пайда болгон эч кандай геоморфологиялык түзүлүштү чагылдырбайт. Биз адамдын иш-аракетинин далилин карап жатабыз. Бир гана көйгөй - сүрөттөр Антарктиданын бети муздан 2 км ылдыйда тартылган. Бул сыр. Ал эми бизде учурда ага эч кандай түшүндүрмө жок”, - дейт Трипати.

Кыйратылган цивилизациянын калдыктары

Кембридж университетинин тарыхчысы жана картографы Кристофер Адамдын логикалык түшүндүрмөсү бар деп эсептейт: «Адамзат тарыхындагы эң сырдуу карталардын бири – Антарктиданын музсуз жээгин көрсөткөн түрк адмиралы Пири Рейстин 1513-жылкы картасы. Антарктиданын муз каптаган жээги 1958-жылы жерге кирүүчү радар ойлоп табылгандан кийин гана алынган. Антарктида дайыма муз каптап кетпеши мүмкүнбү? Бул мүмкүнчүлүк бар экенине далил боло алат. Жалгыз рационалдуу түшүндүрмө бул уюлдардын жылышы же жер огунун четтөө болушу мүмкүн. Бирок бир жыйынтыкка келээрден мурун, баарын иликтеп чыгышыбыз керек”.

НАСАнын Жерди байкоо системасынын бир бөлүгү болгон ICESat-2 (Ice, Cloud, and Land Elevation Satellite 2) спутнигин учуруу 2017-жылдын май айына пландаштырылган. Спутник муздун калыңдыгын, мөңгүлөрдүн четин, ошондой эле муздун калыңдыгын өлчөйт. жер бети жана өсүмдүктөр.